୧୯୩୬ ଅପ୍ରେଲ ୧ ତାରିଖ ଦିନ ଏକ ରାଜ୍ୟ ଭାବେ ନବଗଠିତ ହେବା ସ୍ମୃତିରେ ଅପ୍ରେଲ ମାସ ୧ ତାରିଖ ଦିନ ଉତ୍କଳ ଦିବସ (ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ) ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ଭାଷା ଭିତ୍ତିରେ ରାଜ୍ୟ ଗଠନ ହେବାରେ ଓଡ଼ିଶା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟ। ୧୯୯୨ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଶାର ୧୩ଟି ଜିଲ୍ଲାକୁ ପୁନର୍ବିଭାଜନ କରି ୩୦ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ଭାଗ କରାଗଲା । ପ୍ରତି ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ ପହିଲା ଦିନଟିକୁ ଉତ୍କଳ ଦିବସ ନାମରେ ପାଳନ କରାଯାଇ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଗଠନର କର୍ଣ୍ଣଧାରମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ। ଇତିମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି। ଓଡ଼ିଆ ଲୋକେ ନିଜର ପ୍ରତିଭା, ଦକ୍ଷତା, ସାହସ ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶରେ ପ୍ରମାଣିତ କରିଛନ୍ତି।
ଓଡ଼ିଶାର ଇତିହାସ ଗଭୀର ଓ ଗୌରବମୟ। ପ୍ରାଚୀନ କଳିଙ୍ଗ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଧୁନିକ ଯୁଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାର ଯାତ୍ରା ଅନୁପ୍ରେରଣାଦାୟୀ। ଏହି ଦିନ ଉତ୍କଳ କେଶରୀ ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ, ମଧୁସୂଦନ ଦାସ ଆଦି ମହାନ ନେତାଙ୍କ ଯୋଗଦାନକୁ ମଧ୍ୟ ସ୍ମରଣ କରାଯାଏ, ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାଭିମାନ ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରିଥିଲେ। ଉତ୍କଳ ଦିବସ କେବଳ ଓଡ଼ିଶା ଗଠନର ଏକ ଉତ୍ସବ ନୁହେଁ; ଏହା ଏହାର ସମୃଦ୍ଧ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତି ପ୍ରତି ଏକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି। ପାରମ୍ପରିକ ଓଡ଼ିଆ ଖାଦ୍ୟ, ଲୋକ ସଙ୍ଗୀତ ଏବଂ ନୃତ୍ୟ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କଳା ରୂପ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଏହି ରାଜ୍ୟ ପ୍ରଚୁର ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପଦ ଗର୍ବ କରେ।
ଉପସ୍ଥାପନା – ଦିବ୍ୟାଭାରତୀ ନାୟକ